မႏၱေလး အုိးဘုိ အက်ဥ္းေထာင္တြင္ ႏိုင္ငံေရး အက်ဥ္းသားမ်ားကို
နည္းလမ္းမ်ိဳးစုံျဖင့္ အႏိုင္က်င့္ျခင္းမ်ားႏွင့္ ညႇဥ္းပန္းႏွိပ္စက္မႈမ်ား
ေန႔စဥ္ ရွိေနေသးေၾကာင္း သိရသည္။
အိုးဘိုေထာင္အတြင္းရွိ ႏိုင္ငံေရး အက်ဥ္းသားမ်ားကုိ ပုဒ္မ
ေခါင္းစဥ္ေျပာင္းကာ အလုပ္ၾကမ္းႏွင့္ အဓမၼ ေစခိုင္းမႈမ်ား
လုပ္ေဆာင္လွ်က္ရွိေၾကာင္း ယင္း အက်ဥ္းေထာင္တြင္ ရွိေနေသာ ကုိေအာင္ကိုလတ္
(ခ) ေအာင္ႀကီးက ၎ကို ရံုးထုတ္လာစဥ္ ဧရာဝတီသို႔ ေျပာၾကားခဲ့သည္။
“ေထာင္ထဲမွာ ႏိုင္ငံေရး အက်ဥ္းသားေတြ မရွိေတာ့ဘူးဆုိၿပီး လက္ရွိ
က်န္ေနတဲ့ ႏိုင္ငံေရး အက်ဥ္းသားေတြကုိ အလုပ္ၾကမ္းေတြ လုပ္ခိုင္းတယ္။
မလုပ္ခ်င္တဲ့ အလုပ္ေတြကုိလည္း မလုပ္မေနရ အဓမၼ လုပ္ခိုင္းတယ္” ဟု ၎က ဆုိသည္။
ကုိေအာင္ကိုလတ္မွာ ၿမိဳ႕မေစ်း ဗုံးေပါက္ကြဲမႈတြင္ သံသယရွိသူအျဖစ္ ပုဒ္မ ၁၇/ ၁ ေပါက္ကြဲမႈျဖင့္ ဖမ္းဆီးခံထားရသူ ျဖစ္သည္။
ႏိုင္ငံေရး အက်ဥ္းသားမ်ားကို ေတာင္ယာခင္းတြင္ လုပ္ငန္းမ်ား
ခိုင္းေစျခင္း၊ ေက်ာက္တူး၊ ေက်ာက္ထု လုပ္ငန္းမ်ား လုပ္ေစျခင္း
ခိုင္းေစလွ်က္ ရွိသျဖင့္ ၎ႏွင့္ ေထာင္မႉး ဦးေက်ာ္၀င္းတို႔
အခ်င္းမ်ားခဲ့ရေသးေၾကာင္း သူက ဆုိသည္။
အုိးဘုိေထာင္သို႔ မၾကာေသးခင္က အသစ္ေျပာင္းလာသည့္ ေထာင္မႉးႀကီး
ဦးေက်ာ္၀င္းမွာ စစ္တပ္ထြက္တဦး ျဖစ္ၿပီး ႏိုင္ငံေရးအက်ဥ္းသားမ်ားကို
မုန္းတီးသည့္ စိတ္အခံ ရွိေနေသးေၾကာင္း ႏိုင္ငံေရး အက်ဥ္းသားေဟာင္းမ်ားက
ေျပာဆုိလွ်က္ ရွိသည္။
ႏိုင္ငံေရး ပုဒ္မမ်ားႏွင့္ ျပစ္ဒဏ္ခံရမႈမ်ားတြင္ အလုပ္ၾကမ္း
မပါ၀င္သည့္အတြက္ အလုပ္ၾကမ္း လုပ္စရာမလုိေၾကာင္း၊ သို႔ေသာ္လည္း အမႈတြဲတြင္
ႏိုင္ငံေရး ပုဒ္မအျပင္ တျခားေသာ ပုဒ္မမ်ား တပ္ထားပါက အလုပ္ၾကမ္းလုပ္ရန္
အက်ဳံး၀င္ ေနေသးေၾကာင္း တရားဥပေဒ ပညာရွင္ ေရွ႕ေန ဦးျမင့္သြင္က ဧရာ၀တီကုိ
ေျပာသည္။
“ႏိုင္ငံေရး ပုဒ္မနဲ႔ ေထာင္က်ထားတာ ဆုိရင္ေတာ့ သူ႔မွာ အလုပ္ၾကမ္း
လုပ္စရာမလုိပါဘူး။ ဒါေပမယ့္ ၂၀၀၇ ခုႏွစ္ ေနာက္ပိုင္းမွာ ႏိုင္ငံေရး
ပုဒ္မေတြအျပင္ တျခားပုဒ္မေတြပါ တပ္ၿပီး ဖမ္းၾကတာ။ တခ်ိဳ႕ဆုိ လႈပ္ရွားမႈ
ေျခခ်ဳပ္ပုဒ္မေတြနဲ႔ ဖမ္းတယ္၊ လူ၀င္မႈ ႀကီးၾကပ္ေရး ပုဒ္မေတြနဲ႔ ဖမ္းတယ္၊
လွ်ပ္စစ္ဥပေဒ အစရွိတာေတြနဲ႔ ေပါင္းၿပီး ပုဒ္မေတြ တပ္ေတာ့ အဲဒီမွာက
အလုပ္ၾကမ္း ပါ၀င္တာေပါ့” ဟု သူက ရွင္းျပသည္။
ႏုိင္ငံေရး ပုဒ္မမ်ား ျဖစ္ေသာ ၅၀၅ (ခ)၊ စီတန္းလွည့္လည္ (၁၈)၊ ၁၂၄ (က)
စာရြက္စာတမ္းျဖန္႔ေ၀ျခင္း၊ ၁၂၄ ႏိုင္ငံေတာ္ ပုန္ကန္မႈ အစရွိသည္မ်ားသည္
အလုပ္ၾကမ္းမ်ား လုပ္စရာမလုိေသာ ျပစ္ဒဏ္မ်ား ျဖစ္ေၾကာင္း ၎က ဆုိသည္။
မႏၱေလး အိုးဘုိေထာင္တြင္ ႏုိင္ငံေရး ပုဒ္မႏွင့္ က်ေနေသာ အက်ဥ္းသား ၄၄ ဦးထက္မနည္း က်န္ရွိေနေသးေၾကာင္း သိရသည္။
ဒီမုိကေရစီ ေခတ္ဦးတြင္ လြတ္ၿငိမ္းသက္သာခြင့္ ၂ ႀကိမ္၊ ေလွ်ာ့ေပါ့
ျပစ္ဒဏ္ ၁ ႀကိမ္ေပးခဲ့သည့္ အထဲ၌ မႏၱေလး အုိးဘုိေထာင္မွ လြတ္ေျမာက္ခဲ့သည့္
ႏိုင္ငံေရး အက်ဥ္းသား ၂၄၀ ေက်ာ္ လြတ္ေျမာက္ခဲ့ၿပီး ျဖစ္သည္။
မႏၱေလး အုိးဘိုေထာင္တြင္ ႏိုင္ငံေရး အက်ဥ္းသားမ်ားအတြက္
သီးသန္႔ေဆာင္မ်ား ထားရွိၿပီး သီးသန္႔အိပ္ေဆာင္မွာ အမွတ္စဥ္ ၇ မွ ၁၂ အထိ
ရွိကာ သီးသန္႔အိပ္ေဆာင္ ၁၀ သည္ စစ္အာဏာရွင္ ေခတ္ အဆက္ဆက္တြင္ ျပစ္ဒဏ္တိုက္
(စစ္ေခြးတုိက္) ဟု ထင္ရွားခဲ့ဖူးသည္။
ၿပီးခဲ့သည့္ႏွစ္ ဒီဇင္ဘာလက လက္ပန္းေတာင္းေတာင္ စီမံကိန္း ရပ္ဆုိင္းရန္
ဆႏၵထုတ္ေဖာ္မႈႏွင့္ ဖမ္းဆီးခဲ့ေသာ ကိုသိန္းေအာင္ျမင့္ႏွင့္
ေက်ာင္းသားေခါင္းေဆာင္ ၃ ဦးကို ေထာင္မႉးက သီးသန္႔ေဆာင္ ၁၀ တြင္
ထားရွိခဲ့ဖူးေၾကာင္း၊ သီးသန္႔ အိပ္ေဆာင္ ၁၀ တြင္ ကုိသိန္းေအာင္ျမင့္ႏွင့္
အေပါင္းအပါ ၃ ဦးကုိ တံခါး အၿမဲပိတ္ထားၿပီး က်န္းမာေရးအရ အျပင္ထြက္
လမ္းေလွ်ာက္ခြင့္ မေပးခဲ့ေၾကာင္း သိရသည္။
“က်ေနာ္တို႔ကုိ ေထာင္မႉးက ေခြးတိုက္မွာ ထားခဲ့တာပါ။ က်ေနာ္တို႔
လာခါနီးမွ အဲဒီတုိက္ထဲမွာ ရွိတဲ့ ေခြး ၂၁ ေကာင္ကုိ အျပင္ထုတ္လိုက္တာ။
တိုက္ထဲမွာ ေခြးသန္းေတြ အမ်ားႀကီးပါပဲ။ က်ေနာ္က ဘာေၾကာင့္ ေခြးတုိက္မွာ
ထားတာလဲ ေမးေတာ့ ဒါက ေခြးတုိက္ မဟုတ္ပါဘူး၊ ျပစ္ဒဏ္တိုက္ပါလို႔ ေျပာတယ္။
က်ေနာ္တို႔က ဘာျပစ္ဒဏ္မွလည္း လုပ္ထားတာ မရွိပါဘူး။ ေထာင္ထဲမွာ လူ႔အခြင့္ေရး
ဆုံးရႈံးနစ္နာတဲ့ လူေတြ တပုံႀကီးပါ” ဟု ယခု ျပန္လည္လြတ္ေျမာက္
လာၿပီျဖစ္သည့္ ကုိသိန္းေအာင္ျမင့္က ဧရာ၀တီကို ေျပာသည္။
စစ္အာဏာရွင္မ်ား လက္ထက္က သီးသန္႔အိပ္ေဆာင္ ၁၀ သည္ ျပစ္ဒဏ္တိုက္
(စစ္ေခြးတုိက္) အျဖစ္ ႏိုင္ငံေရး အက်ဥ္းသားမ်ားအား ညႇဥ္းပန္းႏွိပ္စက္ရန္
လက္နက္သဖြယ္ အသုံးျပဳခဲ့ေသာ ေနရာ ျဖစ္သည္။
မႏၱေလး အုိးဘိုေထာင္သည္ ႏိုင္ငံေရး အက်ဥ္းသားမ်ားအား ႏွိပ္ကြပ္ခဲ့မႈတြင္
တခ်ိန္က နာမည္ႀကီးခဲ့ဖူးသည္။ ယင္းေထာင္မွာပင္ ေက်ာင္းသားေခါင္းေဆာင္
ကိုသက္၀င္းေအာင္မွာ ညႇဥ္းပန္းႏွိပ္စက္ဒဏ္ခံခဲ့ရၿပီး အသက္ဆုံးရႈံးခဲ့
ဖူးသည္။ ၂၀၀၂ ခုႏွစ္ ကလည္း ႏုိင္ငံေရးအက်ဥ္းသား ကိုေရႊေမာင္ကို
စစ္ေခြးတုိက္တြင္ ထည့္သြင္း၍ ညႇဥ္းပန္းႏွိပ္စက္ျခင္းကို မ်က္ျမင္
ေတြ႕ခဲ့ရဖူးေၾကာင္း ႏိုင္ငံေရး အက်ဥ္းသားေဟာင္း တဦးက ေျပာသည္။
လက္ရွိ အသစ္ေျပာင္းလာေသာ ေထာင္မႉး ဦးေက်ာ္၀င္းမွာ ေထာင္သားမ်ားကုိ
ေဆာင္းရာသီအတြင္း ၿခဳံစရာ ေစာင္မ်ား မေပးျခင္း၊ နံနက္ ၄ နာရီ ထခိုင္းျခင္း၊
ေထာင္သားမ်ား အသုံးျပဳေနသည့္ မိလႅာကန္မွ အနံ႔ဆုိးမ်ား ထြက္ေနသည့္အတြက္
စားေသာက္ ေနထိုင္မႈတြင္ ယင္းအနံ႔မ်ားက ႏွိပ္စက္ျခင္း အစရွိသည့္
ညႇဥ္းပန္းႏွိပ္စက္မႈမ်ား ျပဳလုပ္ေနေၾကာင္း ယင္းအုိးဘုိေထာင္ အတြင္းမွ
ေဖေဖာ္၀ါရီလအတြင္း ျပန္လည္ လြတ္ေျမာက္လာသည့္ ႏုိင္ငံေရးအက်ဥ္းသားေဟာင္း
ကုိေအးသိန္းက ဆိုသည္။
ထို႔အျပင္ ေထာင္တြင္းရွိ ဘာသာျခားမ်ားကို လြတ္လပ္စြာ ကုိးကြယ္
ဝတ္ျပဳခြင့္ မေပးသည့္အတြက္ ဘာသာျခားမ်ား နစ္နာ ဆုံးရႈံးမႈမ်ား ရွိေနေၾကာင္း
သိရသည္။
“အက်ဥ္းဦးစီးဌာနအေနနဲ႔ အက်ဥ္းသားေတြကုိ အက်ဥ္းေထာင္လက္စြဲအတုိင္း
လုပ္ေဆာင္သြားမယ္ဆုိရင္ လူ႔အခြင့္ေရး ဆုံးရႈံးမႈေတြ မျဖစ္ႏိုင္ပါဘူး။
တေန႔ကုိ ထမင္းသုံးနပ္ ေကၽြးရမယ္၊ အဲဒီထမင္းမွာလည္း ကယ္လုိရီ ေလွ်ာ့ခ်ရမယ္၊
ၿခဳံစရာေစာင္ ေပးရမယ္ အစရွိတဲ့ စံႏႈန္း လက္စြဲကို အသုံးျပဳၾကမယ္ဆုိရင္
မတရားတာေတြ မျဖစ္လာပါဘူး” ဟု တရားဥပေဒ ပညာရွင္ ေရွ႕ေန ဦးျမင့္သြင္က
ေျပာသည္။
မႏၱေလးၿမိဳ႕ အုိးဘုိအက်ဥ္းေထာင္တြင္ အက်ဥ္းသား၊ အက်ဥ္းသူ စုစုေပါင္း
ေလးေထာင္ေက်ာ္ရွိသည္။ တီဘီေရာဂါတိုက္တြင္ တီဘီေရာဂါ ေ၀ဒနာရွင္ ၃၅ ဦး၊ HIV/
AIDS ေရာဂါေ၀ဒနာရွင္ အမ်ိဳးသားေဆာင္တြင္ ၇၆ ဦး၊ အမ်ိဳးသမီးေဆာင္တြင္ ၄၂
ဦး စုစုေပါင္း ၁၁၈ ဦး ရွိေၾကာင္း သိရသည္။
ယင္းေရာဂါရွင္မ်ားႏွင့္ အက်ဥ္းသူ၊ အက်ဥ္းသားမ်ားမွာ ေထာင္အတြင္း လူ႔အခြင့္ေရး ဆုံးရႈံးမႈမ်ားႏွင့္ ရင္ဆုိင္ေနရေၾကာင္း သိရသည္။
ထုိ႔အျပင္ ေထာင္မႉး ဦးေက်ာ္၀င္းမွာ တန္းစီးႏွင့္ စည္းကမ္းထိန္းသိမ္းေရး
သမားမ်ားကို ေန႔စဥ္ စစ္သင္တန္းမ်ား ေပးေနေၾကာင္း၊ ေထာင္သားမ်ား
အမိန္႔နာခံတတ္ေစရန္ ရည္ရြယ္ၿပီး ယင္းသုိ႔ ေဆာင္ရြက္ျခင္း ျဖစ္ေၾကာင္း
ေထာင္တြင္းမွ လာသည့္ သတင္းမ်ားက ဆုိသည္။